Sobotni maraton Żeleńskiego w Polskim Radiu Chopin

Teraz na antenie

undefined - undefined

Następnie

undefined - undefined

"W dniu jego imienin, na św. Władysława, o siódmej rano orkiestra ustawiała się w półkole pod naszym mieszkaniem przy ulicy Szewskiej i rżnęła marsze. Dlatego że sławny muzyk i że dał sto guldenów na założenie tej orkiestry" – wspominał wyjątkową pozycję w Krakowie Władysława Żeleńskiego jego nie mniej sławny syn Tadeusz – Boy. 23 stycznia obchodzimy setną rocznicę śmierci wybitnego kompozytora, niesłusznie zepchniętego na margines. Z tej okazji Radio Chopin przez większość dnia przypomina jego najznakomitsze utwory, stanowiące epokę w dziejach muzyki polskiej.

Władysław Żeleński Foto: Polona

SŁUCHAJ POLSKIEGO RADIA CHOPIN

Żeleński, którego twórczość w II połowie XIX wieku, bezpośrednio po śmierci Moniuszki, wniosła – jak przyznawano powszechnie – świeży powiew i wymiar prawdziwie europejski do muzyki polskiej, nie miał szczęścia u potomnych. Żyjący długo kompozytor cieszył się wprawdzie szacunkiem części luminarzy (jak Jachimecki, będący jego uczniem), lecz gdy obchodził swe kolejne uroczyste jubileusze same jego dzieła coraz bardziej uznawane były za twory z bardzo zamierzchłej epoki. Nie wystarczał jego podziw dla Brahmsa – w czasach, gdy świat zapatrzony był kolejno w Wagnera, potem w modernistycznego Ryszarda Straussa, a wreszcie w młodego Strawińskiego. Lekceważenie, bo trzeba użyć tego słowa, przez dekady przyniosło fatalne skutki: muzyka Żeleńskiego nie tylko uległa zapomnieniu, ale częściowo wręcz przepadła (zaginęły obie jego symfonie!).

Dziś wreszcie oddaliliśmy się od dawnych sporów na tyle, że potrafimy ocenić – i docenić – immanentną wartość krakowskiego kompozytora: bogatą inwencję i świetny warsztat, owocujące muzyką zarazem bardzo atrakcyjnie brzmiącą, jak i nierzadko przejmującą. Nie ma wątpliwości, że takie utwory, jak błyskotliwy Koncert fortepianowy, świetny Kwartet fortepianowy (o wspaniałym, brahmsowskim początku i oryginalnym rozwinięciu), albo wiele z pieśni, odświeżających polską lirykę wokalną, powinno znaleźć stałe miejsce w repertuarze. Nie wolno też dłużej zapominać o operach, choć nie pamiętają o nich polskie – w tym przede wszystkim krakowski – teatry.

Sobotni maraton Radia Chopin poświęcony Żeleńskiemu, jednemu z najważniejszych następców twórcy z Żelazowej Woli, jest najlepszą okazją do przypomnienia sobie – lub poznania – twórczości wybitnego kompozytora.

Dzień zostanie spięty klamrą operową – dwiema audycjami poświęconymi dziełom scenicznym, stanowiącym adaptacje poezji romantycznych wieszczów, Juliusza Słowackiego („Goplana” wg „Balladyny”) i Adama Mickiewicza („Konrad Wallenrod”). Pomiędzy nimi, w audycjach przygotowanych przez dr Kamilę Stępień-Kuterę, Dorotę Kozińską, Klaudię Baranowską, Marcina Majchrowskiego oraz Martę Jankowską, usłyszeć będzie można utwory kameralne, symfoniczne, pieśniowe, fortepianowe, a nawet organowe Żeleńskiego. Pełen program specjalnego dnia Władysława Żeleńskiego zamieszczamy poniżej: