„Żeby ten Londyn nie taki czarny”

19 sierpnia 1848 r., po przeszło dwóch miesiącach pobytu w Londynie, Chopin przytłoczony pesymistycznymi myślami napisał długi list do rodziny: „[…] Żeby ten Londyn nie był taki czarny, a ludzie nie tacy ciężcy i odoru węglanego ani mgły nie było, to bym już i po angielsku się nauczył. Ale ci Anglicy tacy różni od Francuzów […] tak wszystko tylko na funty biorą”. Żalił się, że „Londyn strasznie drogi podczas saisonu – samo mieszkanie bez niczego […] dlatego, że schody wielkie i piękne […] i ulica Dover Street przy Piccadilly, kosztowało 80 funtów. Teraz powóz, służący, wszystko ogromnie drogie, tak że gdybym nie miał w domu lekcji po gwinei i kilku na dzień, jak by ze mną było”. Kompozytorowi nie udało się w Londynie zadzierzgnąć bliskich przyjaźni. Decyzję o powrocie do Paryża przeżywał jako gorzką porażkę. (md)