Pierwszy raz koleją

24 maja 1843 r. George Sand napisała list do swej córki Solange, przebywającej wówczas na pensji u pani Basscans. Opisała podróż z Paryża do Nohant, którą odbyła z Chopinem i towarzyszącymi im osobami: „Przyjechaliśmy bez przeszkód i niezmęczeni, malutka jest urocza. [...]. Chip Chip miewa się dobrze. Mnie boli głowa”. Ten ból głowy miał zapewne źródło w nadmiarze obowiązków i odpowiedzialności, jaką wzięła na siebie George, przywożąc do Nohant 18-miesięczną córeczkę Pauliny Viardot, Louisette. Do spotęgowania uciążliwości zdrowotnej przyczyniły się bez wątpienia niewygody podróży z Paryża do Orleanu koleją żelazną [linia kolejowa otwarta dopiero 3 maja 1843 roku], gdzie zamiast na peron „wysadzano ludzi w błoto” – pisał Chopin do Grzymały. Wszyscy uczestnicy tej wyprawy, a więc Chopin, George i jej kucharka, mała Louisette, jej niańka oraz Jan, służący kompozytora, po noclegu w Châteauroux szczęśliwie dotarli do Nohant. Po Solange pojechał Chopin dopiero 17 sierpnia. (md)