„Wojsko Jana śpiewało”

6 listopada 1861 r., w roku zgonu matki Chopina, Justyny z domu Krzyżanowskiej, kuzyn zmarłej Ignacy Krzyżanowski, w „Ruchu Muzycznym” zamieścił ważne wyjaśnienie. Dotyczyło ono „Marsza Sobieskiego wykonanego przez Polaków, wracających ze zwycięskiej odsieczy pod murami Wiednia r. 1683” oraz źródła pochodzenia tej melodii. „Przed kilku laty – wyjaśniał Krzyżanowski – Karol Mecherzyński, profesor literatury polskiej przy Uniwersytecie Jagiellońskim, komunikował mi ten marsz, jako znaleziony w jednogłosie w bibliotece Jagiellońskiej, zaręczając zarazem autentyczność onegoż”. Dzięki staraniom Krzyżanowskiego, ucznia Chopina, kompozycja ta [licząca blisko dwieście lat], została przepisana z dokumentu posiadającego cechy autentyzmu oraz wydana przez Gebethnera i Wolffa. Opublikowanie tej „muzycznej pamiątki” uznane zostało za wyraz patriotyzmu Ignacego Krzyżanowskiego. Patriotyzmem takim nie wykazał się Chopin, gdy 30 lat wcześniej odmówił swemu przyjacielowi Jasiowi Matuszyńskiemu i nie skomponował melodii nawiązującej do wiktorii wiedeńskiej. (md)