Nieokreśloność tonalna

17 lutego 1847 r. w „Allgemeine Musikalische Zeitung” zamieszczona została recenzja kilku dzieł Fryderyka Chopina. Autorem był August Kahlert, profesor filozofii, urodzony i zamieszkały we Wrocławiu, znajomy Roberta Schumanna. Mimo, że należał do grona entuzjastów polskiego kompozytora, w jego recenzjach pojawiały się niekiedy dość ostre momenty krytyczne. Recenzując Poloneza-fantazję As-dur op. 61, stwierdził: „[…] nie możemy powstrzymać się od uwagi, że Chopin w rozkwicie sił najlepiej umiał ograniczać swoje wynalazki, trzymać je w cuglach. […] Pomysł, który rzucał, był niemal zawsze szczęśliwy, dlaczego tak bardzo gardził jego solidnym kształtowaniem, rozważnym rozwijaniem?” Autor recenzji analizując Poloneza-fantazję pod kątem „wędrówek harmonicznych”, pisał: „Cały utwór mieni się w szczególnej nieokreśloności tonalnej, która często ma u Chopina szczególny urok, jednak tym razem posuwa się bardzo daleko”. Zadaje więc tu pytanie o granice swobody tonalnej, przekroczenie której może „obrócić wniwecz powodzenie całej kompozycji”. (md)