Jednym z punktów wydarzenia był koncert wiolonczelowy a-moll op. 129 Schumanna – utwór inspirowany muzyką Chopina w wykonaniu Jakoba Kullberga

Wiolonczela instrumenty muzyka klasyczna.jpg

Program miał ukazać inspiracje inną muzyką w muzyce XX i XXI stulecia, niekoniecznie pod znakiem neoklasycyzmu i postmodernizmu. Wszystkie utwory cechowało nawiązanie do twórczości innych, klasycznych kompozytorów, nierzadko poprzednich epok.
Wieczór rozpoczął się prawdziwie brytyjskim akcentem – fenomenalnym wykonaniem przez sekcję smyczkową Sinfonii Varsovii Fantazji na temat Thomasa Tallisa Ralpha Vaughana Williamsa. Czołowy późnoromantyczny kompozytor brytyjski bierze w tym utworze na warsztat jeden z psalmów mistrza muzyki angielskiego renesansu, rozdzielając kwintet smyczkowy między pełną orkiestrę a dopowiadający z oddali kameralny zespół altówek i kontrabasów, intonujący ów psalm. Wykonanie było mistrzowskie. Precyzyjne, świetliste, o delikatnych tremolach i płynnym frazowaniu, uduchowionym i idealnie stopliwym brzmieniu. W sposób oczywisty nasuwało skojarzenie z największymi latami świetności prototypu Sinfonii Varsovii – Polskiej Orkiestry Kameralnej – odnoszącej pod batutą Jerzego Maksymiuka sukcesy na Wyspach Brytyjskich. Angielski styl, który narzucił Christopher Austin współczesnym smyczkom Sinfonii Varsovii był jednakowo niezrównany.
Później usłyszeliśmy popularny Koncert wiolonczelowy a-moll op. 129 Schumanna – utwór inspirowany muzyką Chopina. Niestety wiolonczelista – Duńczyk Jakob Kullberg, wyspecjalizowany raczej w muzyce współczesnej, zagrał go rwanymi frazami, ostrym konturem, ze słabym cantabile i jednoznaczną dynamiką. Widać nie czuje się najlepiej w podobnym repertuarze, wymagającym, niczym świetliste, późne akwarele Malczewskiego, klasycystycznej prostoty i harmonii środków.
Kulminacją koncertu okazało się prawykonanie II Koncertu wiolonczelowego „Western” (2024) duńskiego kompozytora Nielsa Rønsholdta (ur. 1978). Dzieło to składa się z przeplatających się 21. mikroodcinków, obecne są tam inspiracje muzyką Dzikiego Zachodu – Song, Fiddle (specyficzny gatunek amerykańskiej muzyki skrzypcowej) i Fanfare. Całość jednak pozbawiona była bardziej pikantnych charakterystycznych obrazków, przypominała zaś postmodernistyczne wycieczki Skandynawów w stronę posttonalnych monologów lirycznych, z nieodmienną partią solową i dyskretnym towarzyszeniem bardzo kameralnej, wspomaganej śpiewem orkiestry (zaangażowane były głównie smyczki). Niekiedy pojawiały się nawiązania do charakterystycznie migotliwej faktury miniatury „Vogel als Prophet” z „Waldszenen” Schumanna. W sumie rzecz mocno melancholijna i statyczna, wymagała dużej cierpliwości w słuchaniu, choć wykonana była znakomicie przez Jakoba Kullberga.
Finał z pierwszym utworem spiął się klasycystyczną klamrą, bowiem usłyszeliśmy „Nagrobek Couperina” Ravela. Dyrygent sugestywnie rozkołysał poszczególne stylizacje taneczne, wprowadzając pożądaną ravelowską serenité, wspaniały kolor, ożywiając orkiestrę, a towarzyszyli mu świetni soliści w partiach dętych, na czele z młodą magistrantką Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, oboistką Pauliną Sochaj. Ileż prawdziwej radości przekazuje nam obecność innej muzyki w wysłuchanej muzyce – przekonaliśmy się tego wieczoru!
Michał Klubiński
*** 
Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego, 4 czerwca 2024 
XXIV Festiwal im. Franciszka Wybrańczyka „Sinfonia Varsovia Swojemu Miastu”
Ralph Vaughan Williams – Fantazja nt. Thomasa Tallisa, Robert Schumann – Koncert wiolonczelowy a-moll op. 129, Niels Rønsholdt – II Koncert wiolonczelowy „Western” (prawykonanie), Maurice Ravel – „Nagrobek Couperina” M. 68a
Jakob Kullberg – wiolonczela, Sinfonia Varsovia, Christopher Austin – dyrygent

Muzyka z muzyki